Dietetyka dla zdrowia, czyli co jelita mają wspólnego z mózgiem?

Mówiąc o chorobach psychicznych z pewnością mało kto pomyśli o ich powiązaniu z układem trawiennym, a jednak między jelitami a mózgiem jest bardzo dużo wspólnego - w końcu powiedzenie, że zdrowie (również to psychiczne) pochodzi z brzucha nie wzięło się znikąd...

Nervus vagus

Najdłuższy z nerwów czaszkowych i zarazem "most" między jelitami a mózgiem - nervus vagus, czyli nerw błędny. To właśnie za jego pośrednictwem jelita komunikują się ze strukturami mózgu. Ciekawe jednak jest to, że 90% wszystkich wysyłanych za jego pomocą informacji to informacje płynące z naszego brzucha do głowy, a tylko pozostałe 10% to sygnały wysyłane w drugą stronę. Zatem co takiego dzieje się tam na dole, że potrzeba tyle wiadomości, aby zdać stamtąd relacje? 

Uwaga, przeciek!

Jelito jest miejscem, w którym świat zewnętrzny styka się z naszym wnętrzem - to tu, następuje wchłanianie składników odżywczych z pożywienia do krwi. Enterocyty, czyli komórki budujące nabłonek błony śluzowej jelita cienkiego, ściśle do siebie przylegają. Są jednak czynniki, które osłabiają te "wiązania" między tymi komórkami i powstają między nimi szczeliny. Dochodzi wtedy do tzw. syndromu cieknącego jelita (ang. leaky gut syndrome) w konsekwencji czego, do naszego krwioobiegu dostają się toksyny, bakterie i niestrawione składniki pokarmowe. 

Nasz organizm reaguje na te obce substancje we krwi i nie rozpoznając ich jako własnych komórek, aktywuje układ immunologiczny. Dochodzi wtedy do stanu zapalnego, a on sam wiąże się z wieloma, poważnymi konsekwencjami dla naszego zdrowia. 

Halo, mózg, mamy problem!

Kiedy już wiemy, że jelita bezpośrednio komunikują się z naszym "głównym centrum dowodzenia", a dodatkowo przez obecną dietę i styl życia są bardzo podatne na uszkodzenia, warto zastanowić się nad skutkami. 

Jak mózg reaguje na wiadomość o  przecieku jelit i krążacych w krwi obcych komórkach? 

Poprzez aktywację układu odpornościowego następuje wytwarzanie tzw. cytokin prozapalnych, które pośrednio odpowiadają za usunięcie niepożądanych elementów. Cytokiny te ( IL-1, IL-6 i TNF-alfa) znacząco wpływają na działanie całego organizmu, a ich nadmiar (szczególnie TNF- alfa, czyli czynnika martwicy nowotworu) może być odpowiedzialny za takie choroby jak choroba Parkinsona, Alzheimera czy depresja. 

Gdy przewód pokarmowy szwankuje...

Niektóre badania już wskazują, że zaburzenia przewodu pokarmowego mogą stanowić jeden z czynników etiologicznych chorób psychicznych tudzież depresji. Zauważono bowiem, że pacjenci z zaburzeniami psychicznymi, znacznie częściej skarżą się na problemy "żołądkowe". Nieprawidłowości przewodu pokarmowego takie jak zespół jelita drażliwego, nieswoiste zapalenia jelit czy dysbioza jelitowa korelują właśnie z chorobami psychicznymi. 

Bibliografia

1) dr. hab. n. med. Hanna Karakuła-Juchnowicz, dr. n. biol. Patrycja Szachta, Powiązania pomiędzy stanem zdrowia psychicznego a dietą. Część I: Czy depresja zaczyna się od diety? Zaburzenie osi mózgowo-jelitowej, zespół przesiąkliwego jelita i dysbioza jelitową, Food Forum, nr 1(11)/2016,

2) dr. n. biol. Patrycja Szachta, Od jelita do depresji. Jak mikroflora jelitowa wpływa na nastrój, Food Forum, nr 1(11)/2016

3) mgr Iwona Wierzbicka, Co mają jelita do neurodegeneracji mózgu? Food Forum, nr 2(12)/2016

4) http://www.tlustezycie.pl/2014/07/reset-czyli-jak-wazny-jest-nerw-bedny.html